اعلام و اطفاء حریق
سامانه اعلان حریق
به مجموعه‌ای از قطعات الکترونیکی گفته می‌شود که وظیفه آشکارسازی حریق در اماکن مختلف را بر عهده دارد که به سه گروه آدرس پذیر، متعارف و بدون سیم (وایرلس) تقسیم می شوند.
این سیستم از تعدادی شستی اعلان حریق و تعدادی حسگر یا آشکارساز (Detector)که از طریق کابل کشی به یک سامانه پردازش مرکزی دارای قابلیت مانیتورینگ متصل است تشکیل می‌شوند و خروجی سامانه بسته به سناریو درخواستی کارفرما می تواند از صدا درآوردن آژیرهای خطر، اعلام پیام هشدار از طریق سیستم پیجینگ، تماس تلفنی خودکار با آتش نشانی، روشن نمودن تابلوهای خروج اضطراری تا فعال‌سازی سامانه آتش خاموش کن خودکار، پایین آوردن شاترهای ورودی، بازگشایی کلیه دربهای خروج اضطراری و … انجام شود.
سامانه متعارف (آدرس ده بوسیله چراغ هشداردهنده)
از قدیمی‌ترین انواع سیستم‌های اعلام حریق است و در این سیستم چندین حسگر (Detector) و شستی که یک منطقه از ساختمان را پوشش می‌دهند در قالب یک مدار به هم پیوسته، به تابلوی کنترل مرکزی متصل می‌شوند؛ بنابراین هر مدار نماینده یک منطقه است. در این سامانه‌ها تشخیص تغییر وضعیت یک منطقه به حالت آلارم یا خطا بر اساس تغییر مقاومت الکتریکی مدار مربوط به آن منطقه صورت می پذیرد و بهای این سیستم بر اساس تعداد زون (منطقه) درخواستی، نوع و تعداد دتکتورها و المانهای دیگر متفاوت خواهد بود.
سامانه اعلان حریق آدرس پذیر با نمایشگر
در این سامانه اصول کشف و تشخیص حریق مشابه سیستم‌های متعارف است، به جز این که در این گونه سیستم‌ها، هر یک از حسگر (Detector) های اتوماتیک یا شستی‌ها دارای آدرس منحصر به فردی هستند که از طریق آن تابلوی کنترل مرکزی قادر به شناسایی و تعیین هر یک از آن هاست. کنترل پنل مرکزی اعلان حریق با استفاده از پروتکل‌های ارتباطی، اطلاعات وضعیت هر یک از تجهیزات اعلان حریق را تجزیه تحلیل کرده و در هنگام وقوع حریق یا خطا در سامانه؛ محل دقیق آلارم یا خطا را روی مانیتور مشخص می‌کند. کاربری این سیستم در ساختمانها و اماکن بزرگ و وسیع کاربرد دارد که آدرس دهی سریع موقعیت حریق؛ باعث جلوگیری بموقع از وسعت آن خواهد شد.
سامانه اطفاء یا آتش خاموش کن
این سامانه در انواع مختلف از سیستم لوله کشی با نصب اسپرینکلر ها و اطفاء با آب گرفته تا سیستم های پیشرفته اطفاء با گاز FM200 و سایر خاموش کننده های گازی و پودری (آیروسل) و بنا به نوع کاربری مسکونی، تجاری و اداری، اتاق سرور (دیتا سنتر)، اتاق برق و کمپرسور، اتاق های بایگانی و مراکز اسناد، کتابخانه ها، بانکها، بیمارستانها، کارخانجات، انبارها و … به درخواست کارفرما قابل اجراست.
قسمتهای اصلی سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آبی
– مخزن یا استخر نگهداری آب
– پمپ های آتش نشانی
– شیرهای کنترلی مانند Deluge Valve، Wet Valve، Dry Valve و غیره
– اسپرینکلر یا اسپری آب
قسمتهای اصلی سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی FM200
– سیلندرهای نگهداری گاز همراه با شیر های محرک
– سیلندرهای پایلوت
Manifold – شلنگ های تخلیه گاز، شلنگ های محرک سیلندرها
– شیرهای برقی و Pressure Switch
– نازل های تخلیه گاز
کاربری: معمولاً از این نوع سیستم جهت اطفاء حریق کلاس های A ،B و E استفاده می شودبرخی کاربردها در اتاق سرور، اتاق کنترل، اتاق برق، اتاق UPS، تابلو های مخابراتی، اتاق کمپرسور، اتاق Marshalingو … می باشد.
قسمتهای اصلی سیستم اطفاء حریق اتوماتیک پودری گازی (آیروسل)
سیلندرهای نگهداری پودر ایروسل همراه با شیر های محرک
هر سیلندر آیروسل از ذرات بسیار ریز ترکیبات پتاسیم تشکیل می شود و بصورت حرارتی یا الکتریکی تحریک می شود. پس از تحریک، این ذرات از سیلندر خارج شده و با مخلوطی از گازها (اغلب CO2، N2 یا بخار آب) تشکیل ماده اطفاء کننده را می دهند. ترکیبات پتاسیم جهت یونیزاسیون نیاز به کمترین انرژی را داشته و این انرژی از خود حریق جذب می گردد. سپس یون های پتاسیم با یون های بوجود آمده از حریق (O, H, OH) ترکیب شده و بدون کاهش اکسیژن، واکنش های زنجیره ای حریق متوقف می گردد.
کاربری : این سیستم تا به امروز تنها سيستم موجود در دنيا مي باشد كه مي تواند در 5 كلاس حريق A، B، C، E و F مورد استفاده قرار گیرد. برخی از کاربردهای آن عبارتند از اتاق سرور، اتاق کنترل، اتاق برق، اتاق UPS، تابلو های مخابراتی، اتاق کمپرسور، اتاق Marshaling، انبارهای مواد شیمیایی، دیزل ژنراتورها، پمپ ها
قسمتهای اصلی سیستم اطفاء حریق اتوماتیک فوم
– مخزن نگهداری فوم (Bladder Tank)
– دستگاه ترکیب کننده آب و فوم (Proportioner)
– نازل
کاربری: این سیستم موثرترین روش جهت اطفاء حریق کلاس B (سوخت های مایع) است. همچنین در کلاس A نیز قابل استفاده می باشد و بمنظور استفاده در انبارهای مواد شیمیایی، مخازن مواد نفتی و شیمیایی، آشیانه های هواپیما و هلیکوپتر، تاسیسات نفتی مناسب می باشد.
قسمتهای اصلی سیستم اطفاء حریق اتوماتیک مه یا پودر آب (Water Mist)
– سیلندرهای آب همراه با شیر های محرک
– سیلندرهای پرفشار گاز (نیتروژن یا هوا) همراه با شیر های محرک
Manifold – شلنگ های تخلیه گاز، شلنگ های محرک سیلندرها
– شیرهای برقی و Pressure Switch
– نازل های تخلیه گاز
کاربری: اساس کار سيستم همانگونه که از نامش برمي آيد بر اساس توليد غبار آب (مانند مه) ميباشد که به صورت توليد ذرات ريز آب در محيط تحت حفاظت عمل ميکند. قطر اين ذرات بين 300 تا 1000 ميکرون بوده و باعث می شود هدایت الکتریکی آب ازبین برود. در واقع این سیستم همانند سیستم اطفاء آبی، خاصیت خنک کنندگی و همانند سیستم اطفاء حریق گازی، مانع از رسيدن اکسيژن به حريق ميشود و بمنظور استفاده در توربین ها ، پمپ ها، تاسیسات نفتی، کانال های کابل، موتورخانه ها مناسب می باشد.
مقایسه نحوه عملکرد سیستم های مختلف اطفاء حریق
در کتاب مبحث سوم مقررات ملی ساختمان؛ حفاظت ساختمانها در مقابل حريق و مبحث 13 مقررات ملی ساختمان، مباحث الزام آوری در مورد سیستم‌های اعلان حریق مطرح شده و به جهت اجرای استاندارد سامانه اعلان حریق و دریافت تاییدیه آتش نشانی و نهایتا پایان کار ساختمان، رعایت مفاد این مقررات الزامی است و دامنه کاربرد این مبحث در تصرف‌های مسکونی، آموزشی، فرهنگی، درمانی، مراقبتی، تجمعی، اداری، حرفه‌ای، کسبی، تجاری، انباری است.